top of page
Szukaj

Mantry w Ashtanga Jodze – znaczenie, tłumaczenie i wpływ na nasz układ nerwowy

Zaktualizowano: 22 wrz

W Ashtanga Jodze każdą praktykę otwieramy i zamykamy śpiewem. Dlaczego? Bo to nadaje rytuałowi ramy, budzi wdzięczność i przypomina, że praktyka to coś więcej niż ruch. W skrócie: mantry łączą ciało, oddech, głos i serce.


Kiedy nucisz albo śpiewasz, w Twoim ciele dzieją się niesamowite rzeczy:

  • oddech zwalnia i synchronizuje się z sercem,

  • układ nerwowy przełącza się w tryb „odpoczynek i regeneracja”,

  • wibracje głosu uspokajają emocje, a nawet pomagają zatokom lepiej oddychać.

Jest to potwierdzone badaniami, które znajdziesz w dalszej części tego tekstu.


ree

Czym są mantry?

W jodze mantra oznacza „narzędzie dla umysłu” (man - umysł, tra - narzędzie). To wibracja, intencja i symboliczny most pomiędzy praktyką ciała a praktyką świadomości. W Ashtanga Jodze każdą sesję rozpoczynamy i kończymy mantrą. To prosty, ale potężny rytuał, który reguluje układ nerwowy, nadaje strukturę praktyce i zakorzenia nas w tradycji.


Neurofizjologia mantr – co mówi nauka?

Współczesna nauka udowadnia, że śpiewanie mantr to nie tylko tradycja – to też konkretna stymulacja układu nerwowego. Badania pokazują, że:


1. Oddech, rytm serca i HRV

  • Rytmiczna recytacja w tempie około 6 oddechów/min (czyli częstotliwość 0,1 Hz) synchronizuje oddech i rytm serca.

  • Efekt: wyraźny wzrost zmienności rytmu zatokowego (HRV), która jest uznawana za biomarker równowagi autonomicznej i odporności na stres.

  • Badania (Bernardi i in., BMJ, 2001) pokazały, że recytacja mantry i różaniec działają identycznie: zwiększają HRV i wrażliwość barorefleksu (odruchu regulującego ciśnienie krwi).


2. Nerw błędny i układ przywspółczulny

  • Podczas intonowania mantr wydłużamy fazę wydechu.

  • Zgodnie z badaniami HRV, regularne praktyki z wydłużonym wydechem poprawiają równowagę autonomiczną i adaptację do stresu.

  • Długi, kontrolowany wydech aktywuje nerw błędny - najdłuższy nerw czaszkowy i jedyny, który wychodzi poza obszar głowy i szyi do klatki piersiowej i brzucha wpływając na kluczowe funkcje organizmu. To główny kanał układu przywspółczulnego, jego rolą jest wprowadzanie organizmu w stan relaksu i regeneracji ("rest & digest"). Nie dziwi więc, że jest ważnym elementem autonomicznego układu nerwowego, który odpowiada za regulację pracy serca, płuc, trawienia, układu odpornościowego i wpływa na nastrój. Nerw błędny jest nerwem mieszanym, zawierającym włókna czuciowe, ruchowe i przywspółczulne.

  • Efekt: spadek tętna, obniżenie ciśnienia, poczucie spokoju i „resetu”.

  • To wyjaśnia, dlaczego mantra działa jak „naturalny regulator” i może być traktowana jako element treningu równowagi autonomicznej.


3. Mózg i fale neuronalne

  • Badania fMRI (Kalyani i in., 2011) pokazują, że intonowanie OM prowadzi do dezaktywacji struktur limbicznych: ciała migdałowatego i hipokampa – obszarów powiązanych z reakcją stresową i pamięcią emocjonalną, co przypomina efekt stymulacji nerwu błędnego.

  • W EEG obserwuje się wzrost fal alfa, theta i gamma, czyli stanów charakterystycznych dla snu, medytacji, transcendencji (źródło: The Yoga Institute - Advanced Pranayama Techniques 2021)

  • Innymi słowy: mózg wchodzi w zrelaksowany tryb „błogości” i jest mniej podatny na stresory.

  • Już kilka powtórzeń (9, 27) mantry OM wystarcza, by poczuć większy spokój i równowagę emocjonalną.


4. Wibracja i rezonans w ciele

  • Śpiewanie mantr, w tym dźwięków OM, powoduje wibracje w klatce piersiowej, gardle i zatokach.

  • Badania (Weitzberg & Lundberg, 2002) wykazały, że nucenie zwiększa produkcję tlenku azotu (NO) w nosie nawet 15-krotnie.

  • NO działa jak naturalny antyseptyk, rozszerza naczynia krwionośne, rozluźnia tętnice obniża ciśnienie krwi, wspiera przepływ powietrza w zatokach i subiektywnie „otwiera” oddech. Tlenek azotu jest jednym z najważniejszych składników poprawiających funkcjonowanie naszego układu nerwowego, sercowo-naczyniowego

    i odpornościowego.

  • W 1998 roku trzej naukowcy: Robert F. Furchgott, Louis J. Ignaro i Ferid Murad otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii/medycyny za indywidualne odkrycia dotyczące tlenku azotu (NO) jako ważnej cząsteczki sygnałowej w układzie sercowo-naczyniowym.

  • Tlenek azotu w wysokim stężeniu może hamować rozwój bakterii, oraz działać jak ochrona przed komórkami nowotworowymi.


5. Podsumowując...

  • Wystarczy 5 minut intonowania mantr, by zauważyć: wzrost komponentu przywspółczulnego HRV, obniżenie tętna, poczucie spokoju i lepsze skupienie.

  • Co ważne – ten efekt pojawia się zarówno u doświadczonych joginów, jak i u osób początkujących.

  • Humming (nucenie) zwiększa produkcję tlenku azotu w zatokach nawet 15-krotnie, poprawiając wentylację i poczucie drożności nosa.


Dlatego lubię powtarzać, że nasz układ nerwowy kocha nasz własny głos - i nie ma dla niego znaczenia, czy według publiczności „ładnie” śpiewasz. To, co działa, to wydłużony wydech, wibracje poruszające ciałem i skupienie, które wywołuje intonowanie mantry.


Mantra otwierająca praktykę Ashtanga Yogi

Transliteracja (IAST):

oṃ

vande gurūṇāṁ caraṇāravinde

sandarśita svātma sukhāvabodhe

niḥśreyase jaṅgalikāyamāne

saṃsāra halāhala moha śāntyai

ābāhu puruṣākāraṁ

śaṅkhacakrāsi dhāriṇam

sahasra śirasaṁ śvetaṁ

praṇamāmi patañjalim

oṃ


Polskie tłumaczenie (interpretacja):

Kłaniam się lotosowym stopom nauczycieli,

którzy ukazują w sercu szczęście poznania własnego Ja.

Dla najwyższego dobra, niczym lekarstwo w gęstwinie życia,

łagodzą truciznę złudzeń i cierpienia istnienia.

Pokłon Patańdżalemu - postaci od ramion w górę w ludzkiej formie,

dzierżącemu muszlę, dysk i miecz,

o tysiącu jaśniejących głów.

Om.


Jak rozumieć tę mantrę?

To nie jest hymn „do kogoś na zewnątrz”. To raczej przypomnienie, że dzięki tradycji i nauczycielom mamy dostęp do praktyki, która prowadzi do wewnętrznego poznania. Mantra ta ma wiele znaczeń. Różnią się również jej tłumaczenia. Pierwsza linijka mantry jest metaforą praktyki jogi. Nie należy jej traktować dosłownie, a pokłon przed guru może być formą osobistego poddania się samej praktyce, z wiarą w siłę jej tradycji, która pozwoliła jej przetrwać i rozwijać się nieprzerwanie przez tysiące lat. Praktykując jogę, poddajemy się jej, ufając, że dzięki praktyce jogi osiągniemy szczęście, które oczyści nie tylko nasze ciało, ale także umysł, z wzorców zachowań i stworzonych iluzji. Jest to nawiązanie do Filozofii Jogi Klasycznej.


Intonując mantrę otwierającą, chcemy podziękować Patańdżalemu - autorowi-kompozytorowi za jego "Joga Sutry" - najstarszy znany nam zapis-traktat o filozofii klasycznej jogi. "Joga Sutry" są uznawane za wybitne, stanowią podstawę jednej z wielkich filozofii Indii (jogadarśana). Jego wizerunek - tysiąc głów, symbole broni i muszli - to typowe dla mantr metafory: wiedzy, ochrony, transformacji i dźwięku.


Mantra zamykająca praktykę Ashtanga Yogi

Transliteracja (IAST):

oṃ

svasti-prajābhyaṃ pari pālayantām

nyāyena mārgeṇa mahī-mahiśāḥ

go-brāhmaṇebhyaḥ śubham astu nityam

lokāḥ samastāḥ sukhino bhavantu

oṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ


Polskie tłumaczenie (interpretacja):

Niech wszyscy ludzie żyją w pomyślności,

a rządzący prowadzą sprawiedliwie i w prawdzie.

Niech dobrobyt i harmonia towarzyszą zwierzętom i mądrym ludziom.

Niech wszystkie istoty będą szczęśliwe i wolne.

Om, pokój, pokój, pokój.


Jak rozumieć tę mantrę?

Mantra, którą intonujemy na koniec praktyki, przypieczętowuje wykonaną pracę i oferuje wysiłki naszej praktyki mające na celu poprawę stanu świata. Intonując Shanti – zgodnie z nauką jednego z wielkich mistrzów Ashtanga Jogi, Johna Scotta - za pomocą pierwszego powtórzenia możemy wysłać pokój do siebie i naszego otoczenia; za pomocą drugiego wysyłamy pokój do naszego miasta i kraju; a za pomocą trzeciego - do całego świata. To niezwykle transformujące doświadczenie - intencja dobra, współczucia i pokoju wychodzi poza naszą matę.


Mantra ta pochodzi z księgi "Rig Veda" (10.191.4), tomu ze zbioru najstarszych, świętych tekstów w hinduizmie, pochodzących z okresu od 2000 do 1500 r. p.n.e., które zawierają pieśni, rytuały, hymny i rozważania filozoficzne. Za sprawą Śri Krishnamacharyi i Śri Patthabiego Joisa śpiewamy ją na zakończenie praktyki do dziś.


Dlaczego śpiewamy mantry w praktyce Ashtanga Yogi?

  • Układ nerwowy lubi nasz głos: długi wydech i wibracja głosu stabilizują pracę układu nerwowego.

  • Psychologia rytuału: początek i koniec praktyki mają ramy, co sprzyja regularności i skupieniu.

  • Wdzięczność i intencja: otwieramy się na naukę i domykamy praktykę z życzeniem dobra dla świata.

  • Wspólnota: wspólne intonowanie mantr buduje poczucie bycia częścią tradycji i grupy.


FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy muszę znać sanskryt, by śpiewać mantry?

Nie – transliteracja wystarczy. Liczy się dźwięk i intencja, nie perfekcyjna wymowa.

Czy mantry działają, jeśli nie wierzę w ich treść?

Tak - fizjologia działa niezależnie od światopoglądu. Nawet traktując mantry czysto symbolicznie, korzystasz z naukowo potwierdzonych efektów oddechu, wibracji i rytmu.

Czy OM to tylko jeden dźwięk?

OM to zestaw trzech rezonansów:

  • A - klatka piersiowa, poziom świadomości - jawa, fale mózgowe: beta 13-30 Hz, stan świadomości: aktywność

  • U - gardło, poziom świadomości - śnienie, fale mózgowe: alfa 8-13 Hz, stan świadomości: relaksacja

  • M - zatoki, poziom świadomości - głęboki sen, fale mózgowe: theta 4 - 8 Hz, stan świadomości: głęboka medytacja. Dzięki temu angażuje całe ciało jako instrument.


Cisza - poza tymi trzema poziomami istnieje stan, który jest najwyższym poziomem relaksacji i najwyższym poziomem świadomości. Zawiera on zarówno fale delta, jak i gamma (1-4 Hz i 30-50 Hz). Jest to stan superświadomości lub samadhi, kiedy umysł jest całkowicie pochłonięty. Jest to stan czystej błogości.


Mantry w Ashtanga Jodze to połączenie tradycji, symboliki i neurofizjologii. Wspierają nasz układ nerwowy, zwiększają odporność na stres, wprowadzają spokój i skupienie.


Nie ma znaczenia, czy śpiewasz pięknie – ważne, że śpiewasz. Twoje ciało reaguje na rytm i rezonans, a praktyka zyskuje głębię.


👉 Dołącz do moich zajęć Ashtangi, by poczuć, jak śpiew mantr zmienia praktykę – od pierwszego oddechu po ostatnie Om.

💪 Ashtanga Yoga Heroes Class
90
Zarezerwuj teraz

Badania:

Komentarze

bottom of page